Có bao giờ bạn rơi vào tình huống này chưa: mới hôm qua ăn uống thoải mái, hôm nay bỗng dưng bị “tào tháo rượt”, phải chạy ra chạy vào nhà vệ sinh liên tục? Đó chính là tiêu chảy – một “drama” quen thuộc nhưng lại khiến cơ thể mất sức cực nhanh. Và lúc này, câu hỏi lớn nhất là: bị tiêu chảy nên ăn gì, kiêng gì để mau hồi phục?

Đừng lo, trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ chi tiết từ A – Z những thực phẩm nên ăn, nên tránh, kèm theo mẹo nhỏ và thực đơn mẫu để bạn dễ áp dụng.

Nội dung bài viết

Tiêu chảy là gì và vì sao chế độ ăn quan trọng?

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nhiều nước, có thể kèm đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, thậm chí sốt nhẹ. Theo thống kê, mỗi người trưởng thành có thể bị tiêu chảy vài lần mỗi năm, trong khi trẻ nhỏ dễ gặp hơn do hệ tiêu hóa còn non nớt.

Nguyên nhân gây tiêu chảy khá đa dạng:

Ăn phải thực phẩm bị nhiễm khuẩn, ôi thiu.
Uống nước bẩn hoặc đồ uống không đảm bảo vệ sinh.
Ăn quá nhiều đồ cay, dầu mỡ, khó tiêu.
Nhiễm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng.
Tác dụng phụ của thuốc (ví dụ kháng sinh).
Bệnh lý tiêu hóa mạn tính như viêm ruột, hội chứng ruột kích thích.

Khi bị tiêu chảy, cơ thể mất đi lượng lớn nước và điện giải, đồng thời đường ruột đang bị kích ứng. Lúc này, chế độ ăn uống trở nên rất quan trọng: ăn đúng giúp ruột ổn định, bổ sung năng lượng vừa đủ, tránh mất nước, từ đó rút ngắn thời gian hồi phục.

Nên ăn gì khi bị tiêu chảy?

Khi bụng đang “khó ở”, bạn cần ưu tiên những món nhẹ nhàng, dễ tiêu, ít dầu mỡ nhưng vẫn cung cấp đủ dưỡng chất.

Nhóm tinh bột dễ tiêu

Cháo trắng loãng: Đây là món “quốc dân” cho người bệnh tiêu hoá. Cháo vừa dễ nuốt, vừa giúp đường ruột nghỉ ngơi. Bạn có thể nấu cùng cà rốt, bí đỏ để bổ sung thêm vitamin.
Cơm trắng: Không nên ăn quá nhiều trong một lần, thay vào đó chia thành từng chén nhỏ. Cơm cung cấp tinh bột giúp duy trì năng lượng.
Bánh mì nướng: Bánh mì khô giúp hút bớt nước trong ruột, từ đó làm phân đặc hơn.
Khoai tây, khoai lang luộc: Đây là nguồn tinh bột lành mạnh, dễ tiêu. Tuy nhiên nên ăn vừa phải để tránh đầy bụng.

Trái cây “hiền bụng”

Chuối: Siêu giàu kali – một loại khoáng chất bị mất nhiều khi tiêu chảy. Ăn 1–2 quả chuối chín mỗi ngày sẽ giúp cơ thể phục hồi điện giải.
Táo hấp hoặc táo nghiền: Táo chứa pectin, một loại chất xơ hòa tan giúp làm săn phân và giảm kích ứng ruột. Táo sống có thể hơi khó tiêu, vì vậy nên hấp hoặc nấu chín.
Ổi chín hấp nhẹ: Giúp bổ sung vitamin C mà vẫn an toàn cho hệ tiêu hóa. Tránh ăn ổi sống, nhất là còn hạt.

Chuối được biết đến là một nguồn rất giàu kali. Khoáng chất này giúp thay thế các chất điện giải khi bị mất nước do TIÊU CHẢY — Chuối được biết đến là một nguồn rất giàu kali. Khoáng chất này giúp thay thế các chất điện giải khi bị mất nước do tiêu chảy

Thực phẩm bổ sung lợi khuẩn

Sữa chua không đường: Chứa lợi khuẩn (probiotic) giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Tuy nhiên, hãy chọn loại ít béo và không đường để tránh làm ruột “căng thẳng” hơn.

Thức ăn dạng lỏng, giàu dinh dưỡng

Súp gà ít dầu mỡ: Nước súp gà không chỉ bổ sung nước mà còn cung cấp protein và khoáng chất, giúp cơ thể khoẻ lại nhanh hơn.
Cháo cà rốt hoặc cháo bí đỏ: Đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa tinh bột dễ tiêu và vitamin. Cà rốt có tác dụng làm dịu niêm mạc ruột, trong khi bí đỏ giàu beta-caroten hỗ trợ miễn dịch.

Đồ uống bù nước và điện giải

Dung dịch oresol (ORS): Đây là lựa chọn số một để bù nước và điện giải. Quan trọng là phải pha đúng tỷ lệ theo hướng dẫn.
Nước lọc: Uống thành từng ngụm nhỏ, nhiều lần trong ngày.
Nước dừa tươi: Giàu kali, magie, natri – cực tốt cho người tiêu chảy, nhưng chỉ nên uống vừa phải.

Bị tiêu chảy nên kiêng ăn gì?

Có những món dù ngon đến mấy cũng phải “say no” trong giai đoạn này. Nếu ăn nhầm, đường ruột sẽ càng rối loạn và bệnh kéo dài hơn.

Đồ ăn nhiều dầu mỡ: Gà rán, khoai tây chiên, đồ ăn nhanh… dễ khiến ruột tiết nhiều dịch hơn, làm tiêu chảy nặng hơn.
Đồ cay, nhiều gia vị: Ớt, tiêu, mù tạt… sẽ kích thích mạnh niêm mạc ruột, gây đau bụng nhiều hơn.
Đồ ngọt, nước ngọt có gas: Đường hút nước vào ruột, làm phân lỏng hơn. Đồ uống có gas còn gây đầy hơi, khó chịu.
Sữa và chế phẩm từ sữa nguyên kem: Khi bị tiêu chảy, cơ thể thường giảm khả năng dung nạp lactose. Nếu uống sữa nguyên kem dễ làm tình trạng trầm trọng hơn.
Rượu, bia, cà phê: Các chất kích thích này khiến cơ thể mất nước nhanh, đồng thời tăng co bóp ruột.
Rau sống, gỏi, hải sản sống: Tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn cao, càng khiến đường ruột yếu đi.

Thực đơn mẫu cho người bị tiêu chảy (1 ngày)

Để dễ áp dụng ngay, mình sẽ gợi ý với bạn 1 thực đơn nhẹ nhàng trong 1 ngày:

Buổi sáng: Cháo trắng loãng nấu cà rốt, ăn kèm 1 quả chuối chín.
Bữa phụ: 1 hũ sữa chua không đường.
Buổi trưa: Cơm trắng + súp gà ít dầu mỡ, kèm bí đỏ hấp.
Bữa xế: Táo hấp hoặc nghiền nhuyễn.
Buổi tối: Cháo bí đỏ + khoai tây luộc ít.
Trong ngày: Uống oresol, nước lọc, có thể thêm 1 cốc nhỏ nước dừa tươi.

Thực đơn này giúp bụng thoải mái, vẫn đảm bảo đủ chất mà không gây kích ứng.

Một số lưu ý khi chăm sóc cơ thể

Ăn thành nhiều bữa nhỏ, không ăn quá no.
Không nên uống nước đá lạnh vì có thể kích thích ruột.
Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng vì stress cũng ảnh hưởng tiêu hóa.
Theo dõi dấu hiệu mất nước: môi khô, tiểu ít, da khô. Nếu có, cần bù nước ngay.
Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 3 ngày, kèm sốt cao, phân có máu hoặc mất nước nặng → đi khám bác sĩ ngay, không nên tự điều trị tại nhà.

Kết luận

Tiêu chảy tuy là bệnh thường gặp nhưng không hề “nhẹ nhàng” nếu không biết chăm sóc đúng cách. Chỉ cần nhớ công thức đơn giản sau:

Ăn: cháo, cơm, súp, chuối, táo hấp, sữa chua không đường, nước oresol, nước dừa.
Tránh: đồ dầu mỡ, cay nóng, ngọt nhiều, rượu bia, cà phê, đồ sống.

Bằng việc lựa chọn thực phẩm khéo léo và bù nước kịp thời, cơ thể sẽ nhanh chóng hồi phục, đường ruột “làm lành” trở lại.

FAQ – Câu Hỏi Thường Gặp Khi Bị Tiêu Chảy

Bị tiêu chảy có nên uống sữa không?

Không nên uống sữa nguyên kem hoặc sữa tươi thông thường, vì lúc này ruột thường giảm khả năng dung nạp lactose, dễ gây đầy hơi, đau bụng và làm tiêu chảy nặng thêm. Tuy nhiên, sữa chua không đường lại tốt vì bổ sung lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Người lớn bị tiêu chảy nên ăn gì để nhanh khỏi?

Người lớn có thể ăn cháo loãng, cơm trắng, súp gà ít dầu, chuối, táo hấp, khoai tây luộc. Đặc biệt nên bổ sung oresol và nước dừa để bù nước, điện giải. Tránh tuyệt đối bia rượu, cà phê và đồ ăn nhanh.

Trẻ em bị tiêu chảy nên ăn gì và kiêng gì?

Với trẻ em, ưu tiên cháo loãng, cà rốt nấu chín, khoai tây nghiền, chuối chín và uống oresol theo hướng dẫn bác sĩ. Tuyệt đối không cho trẻ ăn đồ sống, uống nước ngọt hay ăn bánh kẹo nhiều đường. Nếu bé bị tiêu chảy nhiều ngày, kèm sốt cao → cần đưa đi khám ngay.

Bị tiêu chảy có nên ăn cháo gì?

Các loại cháo tốt gồm: cháo cà rốt, cháo bí đỏ, cháo khoai tây, cháo thịt gà bằm nấu loãng. Đây là những món dễ tiêu, ít kích ứng, đồng thời cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết.

Bị tiêu chảy có nên uống nước dừa không?

Có. Nước dừa tươi là nguồn điện giải tự nhiên, giàu kali và magie, giúp cơ thể mau hồi phục. Tuy nhiên, chỉ nên uống lượng vừa phải (1–2 cốc nhỏ/ngày), tránh uống quá nhiều gây loãng phân hơn.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 3 ngày, kèm các dấu hiệu sau thì nên đi khám ngay:

Sốt cao > 38,5°C.
Phân có máu hoặc nhầy.
Khát nước nhiều, ít tiểu, chóng mặt.
Trẻ em hoặc người già bị tiêu chảy nhiều lần trong ngày.

Bị tiêu chảy nên ăn gì và kiêng gì? Cẩm nang khi bị “tào tháo rượt”